Focus op T-safe in

De opkomst van Pseudomonas aeruginosa: Het onderzoeken van de bedreiging voor de gezondheidszorg

Pseudomonas is een geslacht van gramnegatieve, staafvormige bacteriën die behoort tot de familie Pseudomonadaceae. Deze bacteriën staan bekend om hun veelvormigheid en aanpassingsvermogen aan diverse omstandigheden. Sommige soorten pseudomonas zijn onschadelijk voor mensen en vervullen een nuttige rol in bodem- en waterecosystemen, maar andere soorten kunnen infecties veroorzaken, vooral bij personen met een verzwakt immuunsysteem of onderliggende gezondheidsproblemen.

Geschiedenis

Pseudomonas-bacteriën werden eind 19e en begin 20e eeuw voor het eerst beschreven. De Duitse botanist Walter Migula gaf het geslacht in 1894 zijn officiële naam. Sindsdien zijn binnen het geslacht talloze soorten geïdentificeerd en beschreven. P. aeruginosa is een van de meest uitgebreid onderzochte en klinisch relevante soorten, vanwege zijn ziekteverwekkend vermogen en belangrijke rol bij zorginfecties (HAI’s, healthcare-associated infections).

Pseudomonas aeruginosa

  • Dit is klinisch gezien de meest significante soort binnen het geslacht pseudomonas, omdat deze vaak antibioticaresistent is en een belangrijke oorzaak is van morbiditeit en mortaliteit bij ziekenhuispatiënten. P. aeruginosa is een opportunistische ziekteverwekker die betrokken is bij allerlei verschillende infecties, onder meer luchtweg-, urineweg-, wond- en bloedbaaninfecties.
  • Pseudomonas-bacteriën kunnen kolonies vormen en zich verspreiden in watersystemen als gootstenen, afvoeren, douches en medische apparatuur. Besmettingen kunnen ontstaan door blootstelling aan besmette waterdruppels of rechtstreeks contact met verontreinigde oppervlakken.

Besmettingsstatistieken

Wereldwijd nemen de aantallen infecties met P. aeruginosa in het algemeen toe. Dit komt deels door de toenemende prevalentie van risicofactoren voor besmettingen met P. aeruginosa, zoals een vergrijzende populatie, een toename van de chronische ziektelast, een toename van het gebruik van medische apparatuur en een toename van het aantal personen met een verzwakt immuunsysteem.

In 2018 meldde Public Health England 4.745 gevallen van bacteriëmie door soorten pseudomonas in Engeland, Wales en Noord-Ierland.

Het aantal gemelde gevallen nam tussen 2009 en 2018 met 10,7% toe, van 7,0 naar 7,8 meldingen per 100.000 inwoners.

Tussen 1 april 2022 en 31 maart 2023 waren er alleen al in Engeland in totaal 4.409 meldingen van gevallen van bacteriëmie door P. aeruginosa.

In het ziekenhuis opgelopen infecties

Pseudomonas-infecties vormen een serieus risico in zorginstellingen, waar de bacteriën zich kunnen verspreiden via besmette medische apparatuur, andere apparaten, oppervlakken en waterbronnen. Patiënten die intensieve verzorging nodig hebben en degenen die invasieve medische behandelingen ondergaan lopen verhoogd risico.

Neonatale intensive-care-units (NICU’s) en afdelingen voor hemato-oncologie, beenmergtransplantaties of brandwonden zijn voorbeelden van omgevingen waar patiënten intensieve verzorging krijgen en kwetsbaar zijn voor pseudomonas-infecties.

Pasgeborenen, met name vroeggeboren baby’s of kinderen met een laag geboortegewicht, hebben een onderontwikkeld immuunsysteem en een kwetsbare huid, waardoor ze vatbaar zijn voor infecties. Patiënten met brandwonden hebben een verhoogd risico op wondinfecties door pseudomonas omdat hun huid beschadigd is en brandwonden een gunstige omgeving bieden voor bacteriegroei.

Ook mensen met taaislijmziekte (CF, cystic fibrosis) zijn extra gevoelig voor pseudomonas-infecties, vooral in de luchtwegen. CF-patiënten hebben dik, plakkerig slijm in hun luchtwegen, wat een ideale omgeving biedt voor de groei en het voortbestaan van bacteriën.

De behandeling van pseudomonas-infecties bestaat doorgaans uit een antimicrobiële behandeling, hoewel de keuze voor antibiotica soms beperkt is door inherente resistentie van de bacterie tegen veel antibiotica. In ernstige gevallen kunnen extra zorg en gerichte behandelingen nodig zijn om complicaties tegen te gaan en verdere verspreiding van de infectie te voorkomen. Een snelle diagnose en de juiste behandeling zijn cruciaal voor verbetering van de prognose van patiënten met pseudomonas-infecties.

Overdrachtsroutes voor infecties

Pseudomonas-bacteriën, met name P. aeruginosa, kunnen via verschillende routes worden overgedragen op bepaalde groepen kwetsbare personen.

Inslikken

Inslikken van met pseudomonas besmet water of voedsel kan leiden tot infecties van het maag-darmstelsel, hoewel deze route minder vaak voorkomt dan overdracht via de luchtwegen of rechtstreeks contact.

Overdracht door aanraken/spatten

Rechtstreeks contact met verontreinigde oppervlakken of voorwerpen, of blootstelling aan spatten van verontreinigde waterbronnen kan leiden tot overdracht. Deze overdrachtsroute is met name relevant in zorgomgevingen waar met pseudomonas-bacteriën besmette medische apparatuur, oppervlakken of waterbronnen een risico kunnen vormen voor patiënten, bezoekers en zorgverleners.

Besmette medische hulpmiddelen

Pseudomonas-bacteriën kunnen kolonies vormen en zich verspreiden op medische hulpmiddelen zoals urinekatheters, beademingsapparaten, apparatuur voor ademhalingstherapie, bevochtigde incubators, intraveneuze katheters en schoonmaakapparatuur. Patiënten die invasieve behandelingen moeten ondergaan, langdurig in het ziekenhuis moeten verblijven of frequent gebruik moeten maken van medische hulpmiddelen lopen een verhoogd risico op pseudomonas-infecties via apparaten.

Aanpak van pseudomonas

Hoewel de aanpak van legionella vaak wordt beschouwd als iets dat vooral beheerders en onderhoudspersoneel aangaat, wordt pseudomonas beschouwd als een kwestie die iedereen aangaat. Dit komt door de omgeving waarin pseudomonas voorkomt en de vele mogelijke transmissieroutes waardoor patiënten kunnen worden besmet.

Preventieve maatregelen zoals goede handhygiëne, infectiebestrijding, onderhoud van watersystemen en antimicrobieel beheer zijn essentieel voor het verminderen van het risico op infecties met pseudomonas, in met name de gezondheidszorg.

Tijdige herkenning, behandeling en bestrijding van infecties zijn cruciaal voor verbetering van de prognoses, vooral van kwetsbare populaties. De gevolgen van een besmetting variëren, afhankelijk van de plek waar de infectie zich voordoet en de algehele gezondheidstoestand van de besmette persoon.

Related insights

Focus op T-safe in De essentiële rol van terugslagkleppen in point-of-use filters!
Focus op T-safe in Wat is Legionella? Overdracht, Symptomen en Preventie Uitgelegd